Kleuterparticipatie

Wil je ouders sensibiliseren om hun kind elke dag op tijd naar school te laten gaan? Hier volgen  tips en acties die daar positief op inspelen. Een heel schooljaar lang. Deze nieuwe rubriek vervangt de campagne 'Vroege Vogels' die sinds het schooljaar 2021-2022 is stopgezet.

Heel het schooljaar werken aan kleuterparticipatie

Het is belangrijk dat kleuters elke dag – of toch zo vaak mogelijk – naar school komen. In de kleuterklas zetten ze belangrijke stappen voor de ontwikkeling van hun motoriek, hun sociaal-emotioneel gedrag, hun cognitieve functies en hun taal. Wat ze daar leren, legt de basis voor hun verdere schoolloopbaan.

Ouders zijn zich niet altijd bewust van het belang van de kleuterklas. Soms denken ze dat hun kinderen er alleen maar spelen. Of ze zijn bang dat ze op school niet goed genoeg zorgen voor hun kleuter. Of ze weten eigenlijk niet goed wat er precies in de klas gebeurt.

Om ouders te stimuleren om hun kind elke dag op tijd naar school te laten komen én om ouders te laten kennismaken met wat kleuteronderwijs precies inhoudt, kun je kleine en grote acties opzetten. Lees onze 8 tips ter inspiratie.

1. Krijg zicht op het aantal aan- en afwezigheden

Zorg ervoor dat je de aan- en afwezigheden elke dag correct registreert. AGODI, het Agentschap voor Onderwijsdiensten, verwerkt de gegevens in verschillende publicaties. Die kun je als school raadplegen. Ze geven je een zicht op de cijfers over kleuterparticipatie op jouw school.

Via kleuterparticipatie.be kun je doorklikken naar cijfers over jouw school. Meld je eerst aan. Je vindt er ook gegevens over de voorbije schooljaren en kunt er gegevens van andere scholen uit de omgeving bekijken. Daarnaast publiceert AGODI ander cijfermateriaal (leerlingenkenmerken en -aantallen …). 

Tip: maak van de registratie van de aan- en afwezigheden een ritueel zodat het vlot verloopt. Betrek er de kinderen bij. Je kunt hier bijvoorbeeld een moment voor inplannen tijdens de dagopening in de kring. Bijvoorbeeld: in de 3de kleuterklas heeft één kleuter de taak om een kruisje te plaatsen in het aanwezigheidsmapje bij de foto's van de leerlingen die aanwezig zijn. In de onthaalklas hangen de kleuters hun eigen foto op aan het aanwezigheidsbord wanneer de juf hen één voor één goeiemorgen wenst.

 

© Lander Loeckx

2. Bekijk de inspiratiegids over kleuterparticipatie

Op zoek naar inspirerende praktijkvoorbeelden? Klik door naar de inspiratiegids over kleuterparticipatie van de onderwijsinspectie. 

Participeren alleen is niet voldoende, volgens de onderwijsinspectie. Het kleuteronderwijs moet zo goed mogelijk zijn. Hoe kun jij als kleuteronderwijzer mee de kwaliteit van de kleuterparticipatie verhogen? Door te werken aan:

  1. kwaliteitsvolle interactie
  2. educatief partnerschap
  3. educare

En door ondersteuning te krijgen over:

  1. visie
  2. beleid
  3. afstemming met partner
© Onderwijsinspectie

3. Gebruik positieve boodschappen om ouders en kinderen te benaderen

Hang een leuke opvallende affiche op met een positieve boodschap die ouders en kinderen het gevoel geeft dat ze welkom zijn en dat je ze mist als ze er niet zijn. Bijvoorbeeld ‘Fijn dat je er bent’, ‘Goeiemorgen’, ‘We hebben je gemist’.

Ga naar de tool, kies je favoriete ontwerp, kies een slogan of verzin je eigen slogan. Je kunt de affiche het hele jaar gebruiken of ophangen na elke vakantie.

Elke Nederlandstalige school in Brussel heeft een login, gekoppeld aan het e-mailadres van de directie. Een eerste keer inloggen doe je door een nieuw wachtwoord aan te vragen. Neem contact op via het formulier als je geen toegang hebt tot de tool of als het e-mailadres van de directie veranderd is.

Tips om je affiche extra te boosten

  • Verander je affiche om de zoveel tijd. Pas bijvoorbeeld de kleur aan of verander de slogan of het beeld. Zo blijft je affiche opvallen bij de ouders.
  • Spreek ouders aan over je affiche. Vraag ze in een kort gesprek aan de schoolpoort wat ze ervan vinden. Hadden ze de affiche al gezien? Wat is de boodschap van de affiche volgens de ouders?
  • Wil je dat alle ouders zich aangesproken voelen door de boodschap op de affiche? Vertaal de slogan in de thuistalen van de ouders en voeg die toe aan de affiche.
  • Laat ouders of kinderen in hun thuistaal reageren op de affiche: een boodschap achterlaten, iets op de affiche plakken of tekenen.
  • Betrek de ouders bij het ontwerp van de affiche. Bedenk samen hoe de affiche eruit moet zien, welke slogan bij de school past. Dat kan via het oudercomité of in een oudercafé.
  • Koppel een activiteit aan je affiche. Maak een affiche ‘Fijne vakantie’ en zet er een QR-code bij die doorverwijst naar een leuke vakantieactiviteit. Bijvoorbeeld een bingo, een zoektocht in de wijk, activiteiten van de Brede School, leuke plekken in de buurt.
  • Verzin een leuke ouderprikkel bij de affiche. Zet een stempel op de hand van de kinderen. Zorg dat die stempel een visuele link heeft met je affiche. Of geef een pluim, een hartje, of ‘dikke duim’ mee naar huis. Doel van de ouderprikkel? Een gesprekje over de affiche op gang brengen tussen ouder en kind. Meer informatie? Lees de infofiche over ouderprikkels.
  • Maak een flyer van de affiche en geef die mee met je kleuter. Kies of je die aan elke kleuter meegeeft of alleen aan de kleuters van wie je de ouders wilt stimuleren om vaker of op tijd naar school te komen. Op de achterkant kun je nog een extra opdracht meegeven, gelinkt aan wat er in de klas gebeurt. Je vindt de flyer in de onze tool.

4. Organiseer 'Welkom in de Klas'-momenten voor ouders

Wil je ouders graag betrekken bij de klas en hen laten ervaren hoe het eraan toegaat in de kleuterklas? Schrijf je in voor het initiatief ‘Welkom in de Klas’ van Ligo Brusselleer.

‘Welkom in de klas’ richt zich tot ouders van kinderen in de kleuterschool en het eerste leerjaar. Op een vaste dag in de week komen ouders een half uur met hun kind meespelen in de klas. Ze doen samen een taalstimulerende activiteit in hun thuistaal. De bedoeling? Ouders betrekken bij de klas, bewust omgaan met taalstimulering en de relatie tussen ouders en leerkracht versterken. Scholen kunnen zich doorlopend aanmelden. Samen bekijk je de vragen en de noden.

Meer informatie: https://partners.brusselleer.be/samenwerken/scholen

5. Bedenk zelf een ouderactiviteit rond kleuterparticpatie

Of wil je zelf een activiteit voor ouders organiseren? Denk aan een openklasmoment waarin ouders mee komen spelen, knutselen of lezen. Of een interactief oudercafé of infomoment over een bepaald ontwikkelingsdomein in de kleuterklas. Vraag de ouders gerust vooraf wat ideeën. Misschien hebben zij wel concrete vragen of bezorgdheden die het onderwerp kunnen zijn van een ouderactiviteit.

Je hebt misschien een eerste idee dat je verder wilt uitwerken? Of je hebt al een activiteit die je wilt bijsturen? Ga aan de slag met onze checklist ‘Hoe organiseer je een interactieve ouderactiviteit?’ of bekijk de mindmap die alle stappen overzichtelijk samenbrengt. In de checklist staan ook concrete voorbeelden en tips om je te inspireren.

6. Gebruik liedjes

Zorg voor een ideaal beleefmoment op school. Laat elke kleuter de schooldag zingend en dansend starten met deze liedjes:

7. Praat met ouders als kinderen regelmatig te laat of afwezig zijn

Er zijn vaak verschillende redenen waarom kinderen te laat komen of niet regelmatig op school aanwezig zijn. Ga hierover in gesprek met de ouders en zorg voor een persoonlijke aanpak.

In de fiche 'Constructief oudergesprek' vind je enkele mogelijke verklaringen én tips om op een wederkerige manier met ouders in gesprek te gaan.

Een huisbezoek is een manier om kennis te maken met de leefwereld van het kind. Je kunt op huisbezoek gaan om verschillende redenen, maar één doel is altijd hetzelfde: een goede band opbouwen met ouders en kind. Stel je open en positief op. Dat geeft de beste garantie op een warm huisbezoek. In de fiche 'Op huisbezoek' krijg je info over wanneer je op huisbezoek kunt gaan en waarom deze extra inspanning de moeite loont.

8. Zorg voor kwaliteitsvolle interacties en ga hierover in gesprek met ouders

Als kleuterleerkracht ken je het belang van een kwalitatieve invulling van zowel onderwijsactiviteiten (kringgesprek, hoekenwerk, vrij spel ...) als routines. Door voortdurend in dialoog te gaan tijdens deze momenten met alle kinderen werk je aan een rijke taal zodat kinderen nieuwe woordenschat leren, hun gedachten beter leren verwoorden … Dat zijn kwaliteitsvolle interacties. 

Maar ook thuis zijn er heel veel routines en andere (leer)momenten waar ouders hun kinderen kunnen stimuleren. Ga hierover in gesprek met ouders. Vertel hoe jij het in de klas aanpakt.

Lees onze tips over kwaliteitsvolle interacties in de klas.