Zorg voor kwaliteitsvolle interacties en ga hierover in gesprek met ouders
Als kleuterleerkracht ken je het belang van een kwalitatieve invulling van zowel onderwijsactiviteiten (kringgesprek, hoekenwerk, vrij spel ...) als routines. Door voortdurend in dialoog te gaan tijdens deze momenten met alle kinderen werk je aan een rijke taal zodat kinderen nieuwe woordenschat leren, hun gedachten beter leren verwoorden … Dat zijn kwaliteitsvolle interacties.
Maar ook thuis zijn er heel veel routines en andere (leer)momenten waar ouders hun kinderen kunnen stimuleren. Ga hierover in gesprek met ouders. Vertel hoe jij het in de klas aanpakt.
Hieronder krijg je tips over kwaliteitsvolle interacties in de klas. We voegden tussen de tips enkele video’s toe van Klasse. Die gaan dieper in op de praktijk en dienen om de tips te illustreren. De video's kwamen tot stand binnen het project 'Kleine Kinderen, Grote Kansen'.
Samen aan de slag met kwaliteitsvolle interacties
Prof. dr. Kris Van den Branden, hoogleraar Taalkunde en lerarenopleider aan de KU Leuven, legt uit hoe je kan werken rond kwaliteitsvolle interacties in de klas.
Hij maakte deze video voor het derde lerende netwerk van Kleine Kinderen Grote Kansen.
Geef een kwalitatieve invulling aan routines
Routines zijn vaak terugkerende situaties op school die volgens een vast patroon verlopen en die gekoppeld zijn aan een welbepaalde tijd of plaats zoals:
- naar het toilet gaan
- handen wassen
- met de klas naar een andere ruimte wandelen
- jassen aan- en uitdoen
- 10-uurtje
- wachten op de instructie van de leerkracht
Door voortdurend in dialoog te gaan met alle kinderen in de klas:
- werk je aan een rijke taal: kinderen leren nieuwe woorden en leren hun gedachten beter te verwoorden. Tip: zeg je eigen gedachten hardop: “Ik zie dat je je boos maakt omdat je je doosje niet open krijgt.”
- geef je (h)erkenning aan alle kleuters: “Ik heb je gezien en gehoord.”
Benut deze momenten als krachtige taalleerkansen. In de video hieronder krijg je concrete tips.
Werken aan taal met kleuters - tips voor een rijke taalomgeving
Klasse maakte een video in de klas van juf Jelke. Op enkele maanden tijd zetten de kleuters van juf Jelke grote stappen in hun taalontwikkeling. Jelke werkt dan ook hard aan een rijke taalomgeving in de klas. Ze krijgt daarvoor tips van taaldocent Marlies Algoet en prof. Piet Van Avermaet.
Deze video kwam tot stand binnen het project 'Kleine Kinderen, Grote Kansen'.
Zet in op denkbevorderende interactievaardigheden. Zo komt het kind tot inzicht en leert het eerst te denken vooraleer te handelen: ‘Ik stop, denk en doe erna.’ Geef alle kinderen feedback die de interactie bevordert, die het kind direct aanspreekt en die concreet is. Zo creëer je leerkansen bij alle kinderen. Durf door te vragen en met verwondering stil te staan bij wat de kinderen zeggen en doen.
Stel je eigen referentiekader in vraag, ga regelmatig op onderzoek uit en analyseer jouw kijk op de situatie. Bijvoorbeeld: “Waarom reageer ik altijd geërgerd op hem of haar?”, “Hoe komt het dat ik altijd moet roepen in de klas?”, “Wat maakt dat ik zo moeilijk verbinding kan maken met hem/haar?”…
In de video hieronder krijg je concrete tips.
Zelfsturing of ‘executieve functies’ aanleren in de kleuterklas
Hoe leer je kleuters om hun impulsen te controleren, met nieuwe situaties om te gaan, hun beurt af te wachten, een lange opdracht te onthouden…? Kijk mee in de klas van juf Jelke en zie hoe zij werkt aan zelfsturing of ‘executieve functies’. Met de hulp van specialist en docent kleuteronderwijs Sanne Feryn.
Deze video kwam tot stand binnen het project 'Kleine Kinderen, Grote Kansen'.
Werk aan goede of betere relaties tussen jou en het kind. Zorg voor een goed opgebouwde kindkennis:
- Welke relationele behoefte(n) heeft het kind?
- Wat is zijn leerstijl?
- Hoe is zijn karakter?
- Uit welk thuismilieu komt hij?
Doe aan themaverkenning en zoek links met wat de kinderen al weten, hebben ervaren, hebben gezien of hebben gehoord. Zo kun je ervoor zorgen dat de kinderen mee zijn met de activiteiten die je in de klas aanbiedt.
Zo bouwt juf Jelke een warme band op met haar kleuters
Hoe bouwt juf Jelke aan een warme, kwaliteitsvolle relatie in haar kleuterklas? En lukt dat ook met kinderen die storend gedrag stellen? Pedagoog Maai Huyse en schoolpsycholoog Caroline Vancraeyveldt kijken en coachen.
Deze video kwam tot stand binnen het project 'Kleine Kinderen, Grote Kansen'.
Verken de ‘100 talen van de kinderen’. Zo heeft ieder kind verschillende manieren om zich uit te drukken, om de wereld te verkennen. Kinderen gebruiken daarvoor al hun zintuigen en het is zeker boeiend om met de kinderen op verkenning te gaan. Deze onderzoekende houding geeft kinderen de kans om op nieuwe ideeën te komen, om nieuwe interesses te ontdekken en om een onderwerp diepgaander te verkennen.
Geef de thuistaal een plek op school door de thuistaal ook te gebruiken tijdens dialogen met het kind, bijvoorbeeld: “Oh Yasmine, wat doe jij? Nee, ho! Dat mag niet. Nee, c’est dangereux! Da’s gevaarlijk.” Je erkent de thuistaal en tegelijk bied je de kinderen voldoende oefenkansen om Nederlands te leren door links te leggen met de thuis- en de schooltaal.
Nuttige literatuur uit de Onderwijsbibliotheek van OCB
MiniMaal MaxiTaal: een boek vol talige tips bij routines in de onthaalkas en de eerste kleuterklas
Voor het eerst naar school gaan is voor een kleuter een nieuwe ervaring. Hij moet leren leven in een groep van kinderen, zich aanpassen aan onbekende situaties, omgaan met vreemde volwassenen. Er duiken ook verschillende routines of gewoonten op binnen die specifieke schoolstructuur. Routines zijn krachtige leermomenten, omdat ze een belangrijk aandeel hebben in de schooldag en nauw aansluiten bij de behoeften en de ontwikkeling van een jonge kleuter. Bovendien zijn het dé momenten bij uitstek om een rijk en begrijpelijk taalaanbod te bieden, spreekkansen en spreekruimte te creëren en veel individuele feedback te geven. En ze vormen de uitgelezen kans om te communiceren met ouders en hen te betrekken bij het klasgebeuren.
Maximaal Megataal: een boek vol tips voor meer taal, meer denken en meer onderwijstijd in de tweede en derde kleuterklas
'Maximaal Megataal' is een boek met tips voor meer taal, meer denken en meer onderwijstijd in de tweede en derde kleuterklas. Dit is de opvolger van 'Minimaal Maxitaal' dat gericht is op de onthaalklas en de eerste kleuterklas. Kleuters met een sterk ontwikkelde taal- en denkvaardigheid kennen meer schoolsucces dan minder vaardige klasgenootjes. Om alle kleuters van de tweede en derde kleuterklas maximale ontplooiingskansen te schenken op het vlak van taal- en denkvaardigheid voorziet dit boek een taal-denkhand. Daarnaast kan de lezer ook inspiratie opdoen om negen routines en activiteiten die dagelijks of vaak terugkeren, zoals onthaal, het keuzemoment en het fruitmoment krachtiger bij de ontwikkelingsbehoeften van de vier- en vijfjarigen te laten aansluiten. De keuze voor deze negen momenten is gebaseerd op recent onderzoek in Vlaanderen en Brussel.